Phát huy vai trò của trải nghiệm thực tế trong việc học môn văn


24-05-2018
“Con Sông Đà tuôn dài tuôn dài như một áng tóc trữ tình, đầu tóc chân tóc ẩn hiện trong mây trời Tây Bắc bung nở hoa ban hoa gạo tháng hai và cuồn cuộn mù khói núi Mèo đốt nương xuân...

Mùa thu nước Sông Đà lừ lừ chín đỏ như da mặt một người bầm đi vì rượu bữa, lừ lừ cái màu đỏ giận dữ ở một người bất mãn bực bội gì mỗi độ thu về (…).  Qua cảm nhận của Nguyễn Tuân, mái tóc của Đà giang như nối dài đến vô tận, trùng điệp giữa bạt ngàn màu xanh lặng lẽ của núi rừng. Một chuyến đi thực tế Thung Nai – nơi được coi là “Hạ Long giữa lòng Hòa Bình” đã giúp chúng tôi được trải nghiệm không khí trong lành của rừng, gió núi và làn nước sông Đà mát lạnh. 

Khi được thực tế cảm nhận cảm giác “thuyền tôi trôi trên Sông Đà”, càng đi chúng tôi càng thấy được vẻ đẹp nên thơ trữ tình của dòng sông và càng cảm phục trước trí tưởng tượng phong phú và tài năng ngôn ngữ bậc thầy của nhà văn Nguyễn Tuân.

Giá trị của tác phẩm Người lái đò Sông Đà chúng ta không cần phải nhắc lại nhưng được cảm nhận trực tiếp vẻ đẹp của dòng sông để thêm yêu sông Đà thêm quý cái tài cái tình của Nguyễn Tuân thì đó là một trải nghiệm, một cảm giác rất khác, một cách tiếp nhận tác phẩm vô cùng thú vị. Tôi chợt đặt ra câu hỏi nếu học sinh của chúng ta được trải nghiệm thực tế, tiếp nhận tác phẩm văn học bằng trải nghiệm thực tế thì đó sẽ là một cách học rất hiệu quả.

Nghiên cứu cho thấy : 5% chúng ta học được từ bài giảng, 10% chúng ta học được từ việc đọc, 20% chúng ta học được từ nghe nhìn, 30% chúng ta học được từ tham quan, xem trình diễn, 75% chúng ta học được khi chúng ta thực hành từ những gì đã học. Điều đó cho thấy con đường tiếp nhận tri thức bằng những hoạt động trải nghiệm thực tế hữu ích hơn rất nhiều bằng cách mà xưa nay chúng ta gọi là “học chay” – nghĩa là bó hẹp trong quyển sách giáo khoa. Các thí nghiệm của các môn Vật lý, Hóa học… thực chất cũng là một hoạt động trải nghiệm thực tế giúp các em học sinh hình thành một cách trực quan sinh động nhất những kiến thức được học. Hiện nay hoạt động trải nghiệm sáng tạo được coi là chìa khóa để học đi đôi với hành, học gắn liền với thực tiễn, thông qua thực tiễn để khắc sâu kiến thức.

“Trải nghiệm” theo Từ điển là trải qua. Hoạt động trải nghiệm là hoạt động giáo dục có sự hướng dẫn và tổ chức để học sinh được trực tiếp tham gia vào các hoạt động khác nhau trong đời sống với tư cách là chủ thể khám phá từ đó phát huy năng lực thực tiễn, phẩm chất nhân cách và tiềm năng sáng tạo của cá nhân.

Thiết nghĩ, hoạt động trải nghiệm trong môn Ngữ văn là vô cùng cần thiết và bổ ích. Ví dụ, hoạt dộng trải nghiệm  với chủ đề Văn học dân gian không chỉ bổ sung kiến thức trong nhà trường mà còn cho các em thấy trân trọng các giá trị văn hóa cổ truyền dân tộc, bồi dưỡng lòng tự hào dân tộc; hoạt động trải nghiệm khi học các phẩm kí trong chương trình 12 còn cần thiết hơn nữa khi đặc trưng của kí là một sự ghi chép có chọn lọc mang giá trị nghệ thuật của nhà văn… Tất cả những việc làm đó cuối cùng để trả lời một câu hỏi lớn cho học sinh hiện nay HỌC VĂN ĐỂ LÀM GÌ? để các em thấy rằng văn học không phải là một môn học xa rời thực tế.

Hiện nay hoạt động trải nghiệm trong việc học văn chủ yếu được thực hiện ở các cấp học cao hơn như Đại học, Cao đẳng. Còn ở trường Phổ thông hoạt động trải nghiệm còn hạn chế cả ở số lượng lẫn chất lượng. Vì thế cần phát huy hơn nữa vai trò của hoạt động trải nghiệm trong Nhà trường. Cần phải nhận thức đây là hoạt động cần thiết trong việc dạy – học môn Ngữ văn. Tôi xin mượn một câu nói nổi tiếng của Jules Henri Poincaré (29/4/1854 – 17/6/1912), Nhà toán học, nhà Vật lý lý thuyết, kỹ sư, triết gia khoa học người Pháp, với nhiều đóng góp cho cả toán học thuần túy lẫn toán học ứng dụng để tổng kết cho điều tôi muốn nói: Thực nghiệm là nguồn sự thật duy nhất. Chỉ nó có thể dạy cho ta biết điều gì đó mới mẻ; chỉ nó có thể cho ta sự chắc chắn.

(Bùi Thị Hải - GV Ngữ văn trường THPT Dương Xá)


Người đăng:Tạ Đăng Tuấn
24-05-2018

Các ý kiến thảo luận

Tải thêm

Gửi
Các bài viết cùng chuyên mục

Video nổi bật

Thống kê truy cập

Đang trực tuyến:
Lượt truy cập: